Khi trẻ nói ngọng từ nhỏ sẽ ảnh hưởng nhiều tới vấn đề giao tiếp sau này của trẻ. Hãy cùng học viện Anh ngữ Enspire tìm hiểu những cách dạy trẻ hết nói ngọng để trẻ tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người nhé.
Nguyên nhân trẻ bị nói ngọng
Giai đoạn 2-5 tuổi là giai đoạn trẻ phát triển nhanh chóng. Vậy nên cơ quan nói của bé cũng được hình thành dần và tập luyện. Nếu bé không được dạy đúng cách và chăm sóc tốt, bé sẽ gặp vấn đề về phát âm và giao tiếp.
Bên cạnh đó, có các vấn đề liên quan đến thần kinh như cảm xúc bất ổn, căng thẳng cũng sẽ khiến bé bị nói ngọng. Ba mẹ hãy chú ý và giúp đỡ bé phát triển ngôn ngữ và giao tiếp để có thể tránh được tình trạng nói ngọng.
Có một số trường hợp do trẻ tiếp xúc nhiều loại ngôn ngữ trong giai đoạn 2-5 tuổi nên sẽ xảy ra tình trạng rối loạn ngôn ngữ. Vậy nên sẽ gây ra tình trạng nói ngọng. Bởi những nguyên nhân này, ba mẹ hãy áp dụng sớm những cách dạy trẻ hết nói ngọng để con có thể tự tin giao tiếp sau này.
Ba mẹ có thể tham khảo thêm bài viết về Khám phá từng giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ để ba mẹ giúp con phát triển tốt
Dấu hiệu nhận biết khi trẻ nói ngọng
Ba mẹ hãy chú ý phát hiện con nói ngọng qua các dấu hiệu như sau:
- Thường nói lặp từ, chữ hoặc câu: trẻ sẽ bị nói lặp lại các âm, các từ nhiều lần khi nói, ví dụ như: “C-c-c-con muốn đi chơi”
- Kéo dài các âm: Trẻ sẽ có dấu hiệu kéo dài âm, từ ví dụ như: “mààààu sắc”.
-
Khó khăn trong việc phát âm các âm phức hợp: Trẻ có thể gặp khó khăn khi phát âm các âm phức hợp như “tr”, “ch”, “r”, “l”. Ví dụ, trẻ có thể nói “con muốn chơi đồ chơi” thành “con muốn tơi đồ tơi”.
-
Biến đổi âm, từ hoặc câu: Trẻ có thể thay đổi âm, từ hoặc câu để tránh những âm khó phát âm. Ví dụ, “cái búp bê” có thể trở thành “cái búm bê”.
-
Xáo trộn thứ tự từ hoặc câu: Để tránh các âm khó, trẻ có thể xáo trộn thứ tự từ hoặc câu. Ví dụ, thay vì nói “anh đi chơi”, trẻ có thể nói “chơi đi anh”.
-
Biểu hiện căng thẳng khi nói: Trẻ có thể biểu hiện căng thẳng, gượng ép hoặc gặp khó khăn khi nói, có thể kèm theo biểu hiện cơ môi trợt, mặt căng thẳng.
9+ cách dạy trẻ hết nói ngọng ngay tại nhà
Tình trạng nói ngọng thường xảy ra khi con bắt đầu học phát âm giống người lớn. Tuy vậy, ba mẹ có thể dạy con hết nói ngọng bằng việc áp dụng các cách dạy trẻ hết nói ngọng dưới đây:
Phân tách những người con thường tiếp xúc
Nguyên nhân trẻ bị nói ngọng là do thường bắt chước cách phát âm của những người thân xung quanh… Vậy nên cách dạy trẻ hết nói ngọng đầu tiên là ba mẹ cần “sàng lọc” cho trẻ tránh tiếp xúc với những người phát âm không chuẩn. Khi đó trẻ sẽ tiếp thu được cách phát âm chuẩn và điều chỉnh lại giọng nói của mình.
Loại bỏ những thói quen xấu khiến trẻ nói ngọng
Có những thói quen như cho tay vào miệng, ngậm tay,…có thể sẽ khiến trẻ bị nói ngọng. Ba mẹ hãy chú ý quan sát và nhắc trẻ bỏ những thói quen xấu đó. Ví dụ trẻ hay mút tay khi đang tập trung một thứ gì đó, thay vì la mắng trẻ, ba mẹ hãy bày ra những chò trơi cùng con để con quên đi hành động xấu đó.
Thường xuyên cho bé luyện cơ miệng
Cách dạy trẻ hết nói ngọng là thường xuyên cho trẻ luyện cơ miệng với những âm hoặc những từ bé phát âm chưa chuẩn. Buổi sáng thời lúc tốt nhất để bé luyện các âm như A, O, TR,.. với thời gian 2-3 phút. Ba mẹ hãy kết hợp thêm một số các trò chơi để bé tự tin phát âm hơn mỗi ngày.
Hãy luyện tập mỗi ngày với con
Do thói quen phát âm không đúng nên trẻ bị nói ngọng. Vậy nên cách dạy trẻ hết nói ngọng là ba mẹ hãy thường xuyên dành thời gian với con mỗi ngày để sửa nói ngọng cho con. Ưu tiên ba mẹ sử dụng các bài tập ngắn, chia nhỏ các bài để bé hào hứng học tập hơn. Từ đó việc học tập sẽ hiệu quả và khả năng phát âm của trẻ sẽ tốt hơn.
Hãy nói chậm và rõ ràng khi nói chuyện với trẻ
Có nhiều ba mẹ khi nói chuyện thường nói nhanh khiến trẻ không nghe kịp và có thể dẫn đến việc bị nói ngọng. Ba mẹ hãy áp dụng cách dạy trẻ hết nói ngọng bằng việc nói chậm lại, nói rõ ràng hơn khi nói chuyện với trẻ. Khi đó trẻ sẽ nghe được rõ ràng âm của chữ và bắt chước cách nói đúng.
Dạy trẻ nói bằng khẩu hình và cách đặt lưỡi
Sử dụng khẩu hình miệng và cách đặt lưỡi là một trong những cách dạy trẻ hết nói ngọng tốt nhất. Ba mẹ có thể dùng gương và cho trẻ nhìn vào gương khi nói chuyện.
Khuyến khích trẻ nói nhiều hơn
Khi bé bị nói ngọng và ít giao tiếp thì sẽ khiến cho quá trình dạy trẻ hết nói ngọng trở nên khó khăn. Trẻ sẽ phát âm chuẩn hơn khi thường xuyên giao tiếp với mọi người, nhất là giao tiếp với người phát âm chuẩn.
Ba mẹ hãy khuyến khích trẻ tự tin hơn khi muốn bày tỏ mong muốn và khi giao tiếp với mọi người. Hãy khuyến khích trẻ nói nhiều hơn để có thể nhanh chóng học được cách phát âm đúng.
Tìm kiếm sự giúp đỡ của những người có chuyên môn
Nếu ba mẹ quá bận rộn hoặc không thể kiên nhẫn khi dạy con hết nói ngọng thì có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia hoặc các bác sĩ, các lớp học phát âm để trẻ tham gia. Với sự chuyên nghiệp của họ cùng với sự đào tạo bài bản, trẻ sẽ nhanh chóng phát âm tốt và giao tiếp tự tin.
Không nên nhại theo con hoặc bắt chước cách nói sai của con
Việc chế nhạo, chê giễu con khi con nói ngọng không giúp con cải thiện tình trạng nói ngọng mà thậm chí còn làm trẻ tổn thương, ảnh hưởng tới tâm lý. Trẻ có thể sẽ không muốn giao tiếp nữa hoặc cảm thấy hành động đó là hài hước nên sẽ nói ngọng nhiều hơn.
Hãy lắng nghe trẻ khi trẻ nói và động viên trẻ trong quá trình biểu đạt ý kiến của mình. Bố mẹ nên chú ý đến những gì trẻ muốn truyền đạt, không chỉ chú trọng vào cách phát âm của trẻ.
Lời kết
Bài viết trên của học viện Anh ngữ Enspire đã chia sẻ tới cho ba mẹ những cách dạy trẻ hết nói ngọng ngay tại nhà. Mong rằng bài viết trên sẽ cung cấp những thông tin hữu ích để ba mẹ phát hiện sớm trẻ bị nói ngọng và áp dụng cách cải thiện phù hợp để trẻ tự tin hơn.
Ba mẹ có thể tham khảo bài viết về Phát hiện sớm những biểu hiện của trẻ chậm phát triển ngôn ngữ và cách can thiệp
