Làm thế nào để giúp trẻ hết nói ngọng một cách đúng cách? Khi trẻ nói ngọng, nhiều phụ huynh thường nghĩ rằng “con bắt chước người khác, lớn lên tự khắc sẽ hết”. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ đừng nên chủ quan! Thực tế, trên các diễn đàn hay mạng xã hội, không ít phụ huynh có con trong độ tuổi mầm non gặp tình trạng này. Điều đáng chú ý là dù cha mẹ đã kiên trì rèn luyện phát âm cho con hàng ngày, trẻ vẫn có thể nói ngọng trở lại. Nguyên nhân chính nằm ở việc phương pháp hướng dẫn và luyện tập chưa đúng cách. Dưới đây là những cách hữu ích giúp bé phát âm chuẩn hơn, cha mẹ có thể tham khảo
9+ cách dạy trẻ hết nói ngọng ngay tại nhà ba mẹ áp dụng ngay
1. Nên để tâm đến những người thường xuyên tiếp xúc với trẻ
Trẻ nói ngọng thường bắt nguồn từ việc bắt chước cách phát âm của những người xung quanh như giáo viên, người thân, hoặc bạn bè hàng xóm. Vì vậy, khi hỗ trợ trẻ sửa nói ngọng, cha mẹ nên chú ý “chọn lọc” môi trường giao tiếp, hạn chế tối đa việc trẻ tiếp xúc với những người phát âm chưa chuẩn.
Ví dụ, nếu cô giáo của trẻ phát âm chưa chính xác, bạn có thể cân nhắc xin chuyển lớp hoặc thậm chí đổi trường cho con. Đối với những người thân hoặc bạn bè xung quanh có ảnh hưởng không tốt đến phát âm của trẻ, hãy giảm thiểu tần suất tiếp xúc để giúp trẻ tập trung vào cách nói đúng.
2. Giúp con rèn luyện cơ miệng đều đặn
Cha mẹ có thể tổng hợp những chữ cái hoặc từ mà trẻ thường phát âm sai để hướng dẫn con cách nói chính xác. Hãy khuyến khích trẻ thực hiện các bài tập rèn cơ miệng vào buổi sáng như: há miệng to và cùng phát âm “A, O, N, L, CH, TR…” lặp lại khoảng 5-7 lần.
Để tăng sự hứng thú, bạn có thể kết hợp giữa học và chơi, ví dụ tổ chức các trò đố vui. Hãy hỏi bé về các đồ vật bắt đầu bằng những chữ cái như H, K, M, L… để bé trả lời. Cách này không chỉ giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn mà còn hỗ trợ phát âm hiệu quả.
3. Thời gian tập ngắn nhưng lặp lại thường xuyên
Dạy trẻ nói ngọng ba mẹ nên chọn những bài tập ngắn để hướng dẫn cho bé, nguyên nhân vì trẻ thường tập trung kém, mau chán. Cha mẹ chỉ nên cho bé tập khoảng 2-3 phút và luyện tập nhiều lần trong ngày.
4. Loại bỏ thói quen xấu giúp trẻ cải thiện phát âm
Các thói quen như mút tay, cho tay vào miệng, hoặc ngoáy mũi cũng có thể góp phần khiến trẻ nói ngọng. Vì vậy, cha mẹ cần kiên trì nhắc nhở và hỗ trợ trẻ dần từ bỏ những hành động này.
Chẳng hạn, nếu trẻ thường mút tay khi xem tivi hoặc ngồi trên xe, bạn có thể hướng sự chú ý của trẻ sang các hoạt động thú vị như chơi đồ chơi, đọc sách tranh, hoặc cùng trò chuyện. Việc thay đổi thói quen một cách tích cực sẽ giúp trẻ tập trung vào việc phát âm chuẩn hơn.
5. Luôn thưởng khi trẻ sửa được lỗi nói ngọng
Việc trẻ bị nói ngọng quá nhiều từ và các bậc phụ huynh trong tình trạng căng thẳng khi muốn con mình phát âm chuẩn làm cho tâm lý của bé nặng nề. Điều này dẫn đến việc học và nói trở thành một nhiệm vụ và rất khó trong vấn đề dạy trẻ hết nói ngọng hơn. Nhờ đó, khi trẻ nỗ lực và đạt được mức độ hiệu quả nhất định thì những món quà tặng sẽ làm cho trẻ cảm thấy nghị lực và mong muốn sửa các âm sai nhiều hơn
6. Khuyến khích bé giao tiếp
Bé chỉ phát âm tốt hơn khi thường xuyên giao tiếp với mọi người. Cha mẹ nên tạo không gian giao tiếp cho bé như cho bé ra ngoài công viên hoặc đến chỗ nhiều trẻ nhỏ để vui chơi. Tuy nhiên, cha mẹ lưu ý, hạn chế cho bé tiếp xúc với những người nói ngọng hoặc đặc trưng vùng miền khiến bé khó có thể sửa được tật nói ngọng của mình.
7. Kể chuyện, hát, đọc thơ cùng con
Việc giúp trẻ sửa lỗi phát âm có thể trở nên thú vị hơn qua những câu chuyện, bài hát, hay bài thơ. Thực tế, nhiều người thường phát âm chuẩn hơn khi đọc truyện hoặc hát so với khi nói bình thường, và trẻ em cũng vậy. Vì thế, ba mẹ có thể hỗ trợ con bằng cách thường xuyên đọc truyện, kể chuyện, hát các bài hát thiếu nhi, hoặc đọc vè, đồng dao cùng con.
Khi trẻ lắng nghe và bắt chước lại những câu chuyện hay bài hát mà ba mẹ chia sẻ, khả năng phát âm của trẻ sẽ dần được cải thiện. Để con hứng thú hơn với việc này, ba mẹ nên chọn những câu chuyện ngắn gọn, nội dung giáo dục tích cực, vui tươi, hoặc những bài hát dễ nhớ và thú vị. Điều này không chỉ giúp trẻ phát âm đúng mà còn kích thích trí tưởng tượng và khả năng ngôn ngữ của trẻ.
6. Dạy trẻ hết nói ngọng – Cho trẻ nói trước gương
Cả ba mẹ và con đều nói trước gương. Ba mẹ sẽ làm mẫu phát âm thật chậm, rõ ràng những từ, cụm từ thường ngày hay những từ trẻ thường phát âm sai. Sau đó, ba mẹ hướng dẫn trẻ phát âm theo mình. Việc nhìn vào gương sẽ giúp bé dễ dàng bắt chước cử động miệng của ba mẹ.
9. Không nhại, chê con
Khi dạy trẻ nói ngọng một sai lầm thường gặp ở người lớn là khi trẻ nói ngọng, người lớn thường nhại, chọc trẻ hay thích thú với điều đó thậm chí là chê con. Điều này chỉ khiến trẻ khó có thể chữa được tật nói ngọng vì lầm tưởng điều đó khiến cha mẹ vui nên sẽ nói ngọng nhiều hơn. Còn đối với trường hợp bị chê nhiều khiến trẻ dễ bị tổn thương và sống khép kín.